Ἄρχοντες Πρωτοψάλται τῆς Μ.τ.Χ.Ἐ.

Ο ΘΕΣΜΟΣ, ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥΣ

Ὁ Ναὸς τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, εἶναι Ναὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ μὴ γνωρίσας ποτὲ τὴν ἀργίαν. Ἐλειτούργησε καὶ λειτουργεῖ καθημερινῶς.

Οἱ πατριαρχικοὶ χοροὶ μὲ τοὺς ἱεροψάλτας των, ἦσαν οἱ προβολεῖς τοῦ μεγαλείου τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ οἱ vικηφόροι σκυταλοδρόμοι τῆς παρακαταθήκης τῆς μουσικῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως.

Οἱ πατριαρχικοὶ αὐτοὶ χοροὶ ἀποτελοῦνται ἀπὸ τὸν Ἄρχοντα Πρωτοψάλτην, τὸν Ἄρχοντα Λαμπαδάριον καὶ τοὺς δύο Δομεστίκους μὲ τοὺς Κανονάρχας των. Ἡ χοροστασία των εἰς τὰ ἀναλόγια γίνεται μὲ εἰδικόν τελετουργικόν. Εἶναι μελετημένοι καὶ καλῶς παρασκευασμένοι. Ποτὲ δὲν ποιοῦν χρῆσιν τοῦ κειμένου εἰς τὴν ἐκτέλεσιν τῶν οἱωνδήποτε Τροπαρίων, Πολυελέων, Ἰδιομέλων, Χερουβικῶν κ.λ.π. Οἱ Κανονάρχαι κανοναρχοῦν στρέφοντες τὰ νῶτα εἰς τὸ ἀναλόγιον μὲ τὸ βιβλίον ἀνὰ χεῖρας καὶ τὸ πρόσωπο ἐστραμμένον πρὸς τὸν ψάλτην «ἐνώπιος ἐνωπίῳ».

Διὰ τὴν ἐπιτυχῆ ἀπόδοσιν τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς ἀπὸ ἕνα ἱεροψάλτην, πρέπει οὗτος νὰ συγκεντρώνῃ τὰ ἑξῆς τρία στοιχεῖα·

• νὰ γνωρίζῃ καλὰ τὴν θεωρίαν καὶ τὴν πρᾶξιν τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς,
• νὰ εἶναι καλλίφωνος, καὶ
• νὰ ἔχῃ ἀκούσει παλαιοτέρους διδασκάλους.

Ὁ Πρωτοψάλτης ψάλλει κατὰ τὴν παράδοσιν τοῦ Πατριαρχείου· ὃ,τι δηλαδὴ παρέλαβε ἀπὸ τοὺς προκατόχους του, οἱ ὁποῖοι καὶ αὐτοὶ παρέλαβον ἀπὸ τοὺς προκατόχους των· καὶ οὕτω τηρεῖται διαδοχικῶς μία κλασικὴ ψαλμῳδία, τὴν ὁποίαν ὀνομάζομεν «παράδοσιν τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας». Εἰς αὐτήν τὴν «Παράδοσιν» εἶναι πολὺ αὐστηροὶ καὶ φανατικοί, ὁ Πρωτοψάλτης καὶ ὁ Λαμπαδάριος καὶ προσπαθοῦν νὰ τὴν μεταδώσουν εἰς τοὺς νεοερχομένους βοηθοὺς ἢ κανονάρχας. Ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ οἱ Πατριάρχαι καὶ οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ ὅλοι οἱ κληρικοὶ τῆς Αὐλῆς τοῦ Πατριαρχείου γνωρίζουν καλὰ τὴν σημασίαν αὐτὴ τῆς παραδόσεως καὶ εἶναι ἰδιαίτερα ἀπαιτητικοί. Τὸ ὕφος τὸ Πατριαρχικόν εἶναι ἁπλοῦν, ἀπέριττον, μυστικοπαθὲς καὶ ἄγραφον.

Κατὰ καιροὺς ἔχουν τιμηθεῖ οἱ μεγάλοι μελοποιοὶ καὶ Πρωτοψάλται Πέτρος Μπερεκέτης, Γρηγόριος Πρωτοψάλτης, Πέτρος Λαμπαδάριος ὁ Πελοποννήσιος, Ἰωάννης ὁ Κουκουζέλης καὶ ἐσχάτως, ἀπὸ διαφόρους φορεῖς, οἱ Ἄρχοντες Πρωτοψάλται τοῦ Πατριαρχείου τοῦ παριππεύσαντος αἰῶνος Ἰάκωβος Ναυπλιώτης, διατελέσας Ἄρχων Πρωτοψάλτης κατὰ τὰ ἔτη 1911-1938, Κωνσταντῖνος Πρίγγος, διατελέσας Ἄρχων Πρωτοψάλτης, μετὰ τὸν Ναυπλιώτη, κατὰ τὰ ἔτη 1939-1959, καὶ Θρασύβουλος Στανίτσας, διατελέσας Ἄρχων Πρωτοψάλτης, μετὰ τὸν Πρίγγον, κατὰ τὰ ἔτη 1960-1964.

Ἀκολουθεῖ ὁ κατάλογος Ἀρχ. Πρωτοψαλτῶν ἀπὸ τῆς Ἁλώσεως·